Een niet-residentieel gebouw renoveren doe je niet zomaar. De regels werden de afgelopen jaren steeds strenger. En er komen nog nieuwe regels aan. Op die manier willen we in Vlaanderen tegen 2050 tot een klimaatneutraal gebouwenpark komen. Een masterplan bij een gefaseerde verbouwing helpt je de verbouwing slim en duurzaam aan te pakken. Hoe pak je het aan?
Bij nieuwbouwprojecten hebben we alles onder controle, want we beginnen letterlijk vanaf nul. Bij een (gefaseerde) renovatie ligt dat moeilijker, daarom is een masterplan essentieel.
Kati Lamens van Netwerk Architecten Vlaanderen (NAV): “Bij nieuwbouwprojecten hebben we alles onder controle, want we beginnen letterlijk vanaf nul. Bij een (gefaseerde) renovatie ligt dat moeilijker, daarom is een masterplan essentieel. Zo vermijd je bouwkundige problemen die niet meer opgelost kunnen worden, de zogenaamde lock-ins.”
“Hou nu al rekening met 2050, wanneer alle niet-residentiële gebouwen koolstofneutraal moeten zijn”, verduidelijkt Kati Lamens nog. “Laat je architect dus een futureproof masterplan opstellen voor je gebouw. Zo zie je meteen wat de verschillende ingrepen zijn en waar die elkaar tegenkomen.”
Waar hou je best vooraf allemaal rekening mee? Enkele voorbeelden:
- Als je zonnepanelen wil installeren op het dak van je gebouw, zorg er dan voor dat die daken eerst grondig worden (na-)geïsoleerd.
- Maak vandaag je dakoversteken breed genoeg voor de gevelisolatie die je later wil plaatsen.
- Steek nu al isolatie in de grond rondom de fundering van je gebouw als je de zone buiten - zoals de parking - nu al aanpakt en pas later de gevels wil isoleren. Zo vermijd je een koudebrug onderaan.
- Leg nu al vloerverwarming onder je nieuwe vloeren zodat je bij vervanging van je gas- of stookolieinstallatie makkelijk kunt switchen naar een warmtepomp.
Een deel van de oplossing om een lock-in te vermijden, komt misschien uit de hoek van innovaties en nieuwe technologie. Recticel ziet bijvoorbeeld een groeiende vraag naar hun superisolerende vacuümisolatie Deck-VQ. Deze isolatieplaten worden vooral ingezet bij moeilijkere situaties voor platte daken en terrassen.
Een masterplan, hoe pak je het aan?
Stap 1
Onderwerp je pand aan een grondige audit en stel daarbij ook de vraag of het pand geschikt is voor renovatie. Misschien kan het wel beter afgebroken en vervangen worden? Doorgaans wordt slechts een minderheid van de panden afgebroken. Vaak is dat ook, omdat nieuwbouw niet dezelfde stedenbouwkundige verworvenheden opnieuw krijgt.
Stap 2
Breng samen met de opdrachtgever de ambities duidelijk in kaart: wat zijn de bouwprogramma’s van vandaag en morgen, de energetische ambities, het beschikbare budget, de timings…. Leg bij opmaak van het masterplan de horizon ver genoeg, tot 2050. Hou ook de eisen van de vergunningverlenende overheden in de gaten.
Stap 3
Bekijk, op basis van stap 1 en 2, de structurele en stedenbouwkundige uitdagingen en let ook op de bouwfysica en andere regelgevende restricties.
Stap 4
Maak een plan op dat rekening houdt met de logische, op elkaar volgende stappen. Voorzie per stap een raming van de kosten. Vul dit allemaal aan met een tijdslijn die rekening houdt met de nodige vergunningen. Verduidelijk of tijdelijke migratie uit het gebouw nodig is en welke delen operationeel moeten blijven.
Vergeet deze kosten niet mee te nemen: de kosten voor het aanvragen van ecolabels na de renovatie en de kosten voor de monitoring om de ecolabels te behouden.
Conclusie: schakel een architect in die de helikoptervisie bewaart om te vermijden dat je jezelf vastrijdt in de regelgeving en mogelijke lock-ins creëert. En denk ver genoeg vooruit: bij renovaties vandaag moet je al bezig zijn met de koolstofneutraliteit van niet-residentiële gebouwen in 2050.
Bekijk ook even volgende video waarin Kati Lamens een korte samenvatting geeft.
Meer lezen?
Meer weten over de rol van de overheid die dankzij regelgeving en stimulansen zaken in beweging brengt? Lees hier meer!