Circulair ontwerpen en bouwen met losmaakbare delen

PIR heeft een zeer lange levensduur, zonder noemenswaardig verlies aan prestaties en fysieke degradatie van het materiaal. Juist daardoor leent dit product zich uitstekend voor hergebruik als een gebouw of gebouwdeel wordt gesloopt. Belangrijk daarbij is dat het product zonder veel schade te demonteren is. Los verwerkte of mechanisch bevestigde producten zijn daarvoor ideaal; verlijmde verbindingen zijn hierdoor in het nadeel. PIR-isolatie wordt meestal al losliggend verwerkt of mechanisch bevestigd.

Onbeschadigd demonteren

Een werkgroep heeft de bestaande ISSO-Referentiedetails onder de loep genomen om ze te beoordelen op hun circulariteit, en met name de losmaakbaarheid. Daarbij zijn de afzonderlijke producten beoordeeld op de bevestigingsmethode, de bereikbaarheid van de verbindingen en de randopsluiting. Die zijn bepalend of een product onbeschadigd te demonteren is. De werkgroep heeft niet alleen naar de sloop van een gebouw gekeken, maar tevens naar onderhoud, waarbij bijvoorbeeld een onderdeel als een kozijn moet kunnen worden vervangen. Onderhoud verlengt de levensduur van een gebouw.

Mate van losmaakbaarheid: los, mechanisch of verlijmd

Los verwerkte producten haalden de hoogste score, gevolgd door mechanisch bevestigde producten. “Los is altijd nog beter, dan mechanisch bevestigd”, licht Rob Wesel toe die namens Recticel Insulation betrokken was bij de werkgroep. “Met mechanische bevestiging veroorzaken de ankers (spouwanker, tule) gaatjes in het product die je voor hergebruik zult moeten repareren.” Verlijming scoorde uiteraard het laagst op de ladder.

Kleuren geven inzicht

De mate van losmaakbaarheid is in de ISSO-Referentiedetails zichtbaar gemaakt door middel van kleuren. Groen representeert de hoogste score; paars de laagste. Daarmee is heel snel inzichtelijk waar de knelpunten zitten. Zo is bijvoorbeeld traditioneel metselwerk niet demontabel en zijn ingemetselde kozijnen lastig te vervangen.

PIR Isolatie goed losmaakbaar

De in de Referentiedetails toegepaste PIR-isolatie scoort goed in de beoordeling en doet dat volgens Rob Wesel ook in de praktijk. “Op een plat dak zijn onze isolatieplaten los te leggen en de dakbedekking te ballasten. Dat gebeurt bijvoorbeeld vaak in combinatie met een betonnen ondergrond. Mechanisch bevestigen komt ook veel voor, met name bij staalconstructies. Er wordt ook wel gekozen voor verlijming, maar een technische noodzaak daarvoor is er niet. Als we naar de circulaire economie kijken zouden we dat eigenlijk niet meer moeten doen, omdat producten dan niet goed losmaakbaar zijn.”

Aanpassingen details

De werkgroep boog zich ook over aanpassingen van een aantal ISSO-Referentiedetails om tot een grotere mate van losmaakbaarheid te komen. Dat kan bijvoorbeeld door traditioneel metselwerk te vervangen door een droogstapelsysteem als de ClickBrick. Voor vensterbanken is een klemsysteem beschikbaar en (stel)kozijnen kunnen op bepaalde manieren tussen het metselwerk worden geplaatst en zo toch demontabel blijven.

Met de ISSO-Referentiedetails kan iedere ontwerper en voorschrijver snel inzicht krijgen in de circulariteit van details en hoe die te verbeteren is. Recticel Insulation kan je daarbij zeker helpen.

NVPU is mede-initiatiefnemer van dit project

De Nederlandse Vereniging van Polyurethaan hardschuim fabrikanten (NVPU) is als mede-initiatiefnemer bij dit project betrokken. Vanuit ons lidmaatschap is ook Recticel Insulation betrokken. Polyurethaan (PUR) en Polyisocyanuraat (PIR) hardschuim worden als materiaal voor thermische isolatie in de bouw gebruikt. Milieutechnisch heeft het de voorkeur om bestaande hardschuimisolatieproducten die vrijkomen uit een te slopen gebouw direct te hergebruiken. Omdat de thermische prestaties van hardschuim in de tijd nauwelijks teruglopen en de potentiële levensduur van het materiaal de gebouwlevensduur ruim overstijgt, lijkt hergebruik van polyurethaan hardschuimisolatie een serieuze optie in het kader van circulair bouwen. NVPU heeft daarom financieel en inhoudelijk bijgedragen aan de totstandkoming van het ISSO-rapport.

ISSO Rapport Circulariteit in referentiedetails

Als je een account aanmaakt op de site van ISSO is het rapport gratis te lezen. Je kan je hier gratis een account aanmaken. Heb jij al een account? Lees dan direct het ISSO rapport.