10 aandachtspunten bij dakrenovatie

1. Controleer de staat van het dak

Het is altijd verstandig een plat dak regelmatig te inspecteren, maar zeker bij plannen voor renovatie, of noodzaak zoals bij een lekkage, is het nodig om goed te kijken hoe het dak is opgebouwd en wat de staat van de diverse onderdelen is. Let daarbij aan de buitenzijde op plasvorming en beschadigingen aan de dakbedekking. Plasvorming kan duiden op een zwakke dakconstructie, die wellicht nadere inspectie nodig heeft. Maar kijk ook verder dan alleen de bovenkant. Wat zit er onder de dakbedekking aan isolatiemateriaal en in welke dikte? Is het platte dak wellicht aan de plafondzijde voorzien van isolatie? En is de dampremmende laag (nog) in goede staat? Zodra dat helder is kun je over de volgende zaken gaan nadenken.

2. Wat is een goed moment voor na-isolatie van het platte dak?

Als vanwege lekkage of andere werkzaamheden toch het dak wordt gerenoveerd, denk dan ook direct na over het verbeteren van de isolatie! Isoleren van een plat dak levert door de energiebesparing altijd geld op. Wie wil besparen op zijn energierekening, doet er dus goed aan om te kijken hoe goed het platte dak is geïsoleerd. Het is sowieso raadzaam om extra isolatie aan te brengen als het dakmembraan aan het eind van zijn levensduur is en toch al vervangen moet worden. Bij de overgang naar lagetemperatuurverwarming en een warmtepomp is het na-isoleren van de schil in de meeste gevallen zelfs noodzaak. Ook bij bijvoorbeeld plaatsing van PV of een warmtepomp op het platte dak of een andere functieverandering, is het aan te bevelen om eerst het dak te renoveren en na te isoleren. Dat is veel gemakkelijker dan dat dat achteraf na enkele jaren alsnog moet gebeuren.

3. Wat moet de isolatiewaarde zijn bij na-isolatie van het platte dak?

Het Bouwbesluit stelt eisen die afhankelijk zijn van de bouwkundige ingreep. Als absoluut minimum voor daken met daaronder een verblijfsfunctie geldt een R_C van 1,4 m2K/W. Als de isolatie wordt vervangen geldt een minimum R_C-waarde van 2,1. Maar de isolatiewaarde mag daarbij nooit lager worden dan die in de oude situatie al was (het zogenaamde rechtens verkregen niveau). Als meer dan 25% van de schil van een gebouw wordt aangepakt, is er sprake van een ingrijpende renovatie en geldt de nieuwbouweis: een R_C van 6,3 m2K/W. Dat kan bijvoorbeeld ook al het geval zijn bij een eenlaags gebouw met een vrij groot plat dak.

Het is verstandig om hierbij te bedenken dat het Bouwbesluit alleen maar het minimum aangeeft. Vergelijk het eens met het begrip ‘minimumloon’. Meer is altijd beter! Dat geldt zeker voor de lage eisen voor bestaande bouw en vervanging van isolatie. De meerkosten hiervan zijn gering. Dan gaat het om extra isolatiemateriaal en eventuele randvoorzieningen, maar er is maar heel beperkt sprake van hogere arbeidskosten. Hoeveel meer isolatie verstandig is, wordt beïnvloed door de energieprijzen. Maar bij lage temperatuurverwarming is een R_C-waarde van 8,0 m2K/W aan te raden.

4. Hoe dik moet het nieuwe isolatiepakket zijn?

Recticel Insulation levert PIR-isolatie. Een hoogwaardige isolatie waarvan de dikte beperkt kan blijven. Op een staaldak – waarvan de damwandprofielplaat totaal niet bijdraagt aan de isolatiewaarde van een dak - volstaat een dikte van 142 mm om te voldoen aan de nieuwbouweis. Op de meeste platte daken zal de dikte geen probleem zijn. Mochten de opstanden onvoldoende hoogte hebben, dan is het niet altijd nodig om die aan te passen. Er kan ook gedacht worden aan het aanbrengen van goten of dunnere isolatie langs de rand.

5. Wat als er onvoldoende hoogte beschikbaar is voor isolatie?

Mocht er echt onvoldoende hoogte beschikbaar zijn voor de gewenste isolatiewaarde, dan heeft Recticel Insulation ook DeckVQ in het assortiment. Dit is een vacuümisolatiepaneel die bij een dikte van 60mm al een R_D-waarde van 7,5 behaalt. Het is wel een relatief kostbaar materiaal, dat zeker kan worden ingezet wordt als probleemoplosser als het niet anders kan. Een aandachtspunt daarbij is dat de vacuümisolatie niet mag worden doorboord. Het product wordt daarom altijd geballast of verlijmd en nooit mechanisch bevestigd.

6. Let goed op de bouwkundige en functionele eisen van het dak

Naast de isolatiewaarde kunnen ook andere bouwtechnische of functionele eisen worden gesteld aan een plat dak. Bijvoorbeeld de drukvastheid vanwege beloopbaarheid of de plaatsing van PV-panelen of installatie-onderdelen. Met PIR-isolatie is die drukvastheid geen probleem.

Een ander functioneel aspect is het afschot voor HWA in het platte dak. Het advies is een afschot van 10 mm per meter in ‘end use’! Dat betekent dat dat afschot er dus ook na verloop van tijd nog moet zijn, als er kruip of zetting in de constructie is opgetreden. Dit voorkomt wateraccumulatie en in het ergste geval instorting van het dak.

Belangrijk is ook om te kijken naar de eventuele brandveiligheidseisen. Dergelijke eisen kunnen geleid hebben tot een specifieke dakopbouw. Het is verstandig om na te gaan waarom die eisen zo gesteld zijn, of dat ingegeven is door de verzekeraar en of bijvoorbeeld de gebruiksfunctie nog dezelfde is. Vanwege deze eisen werd soms minerale wol met hoge persing toegepast. Bij een serieuze toename van de isolatiewaarde kan dit echter leiden tot een te zwaar isolatiepakket. Een praktische oplossing is dan vervanging door PIR met en calciumsilicaatplaat. Bij eenzelfde dikte zal de isolatiewaarde bijna verdubbelen.

7. Voorkom koudebruggen 

Om de isolatiewaarde van het aangebrachte pakket maximaal te benutten, mag de bevestiging daar natuurlijk geen afbreuk aan doen. Wij adviseren daarom het gebruik van ‘daktules’ van de juiste lengte voor het mechanisch bevestigen van de isolatieplaten. De kunststof daktules worden onderin vastgezet met een schroef. Hoe langer de tule en hoe korter de schroef, des te kleiner de koudebrug.

8. Wat te doen met de bestaande isolatie?

Het is mogelijk om de bestaande isolatie van een plat dak intact te laten. Daarbij moet onderscheid gemaakt worden in twee situaties: een kouddakconstructie en een warmdakconstructie. Als de bestaande isolatie aan de binnenzijde (warme zijde) boven het plafond zit, is er sprake van een zogenaamde kouddakconstructie. Isolatie aan de binnenzijde is altijd risicovol omdat die een grote kans geeft op condensatie, wat moet worden voorkomen met een goed aangebrachte dampremmende folie. Het risico op condensatie wordt aanzienlijk verminderd als wordt voldaan aan de vuistregel dat maximaal een derde van de isolatiewaarde aan de binnenzijde zit en twee derde aan de buitenzijde. Een extra isolatiepakket aan de bovenzijde van het dak zorgt dus niet alleen voor meer comfort en een lagere energierekening, maar voorkomt ook condensatieproblemen. Recticel kan je ondersteunen met een dampspanningsberekening.

Als de isolatie aan de bovenzijde van het dak zit (warmdakconstructie) en de oude dakbedekking wordt vervangen, kan de bestaande isolatie blijven zitten als die nog in goede staat is. De nieuwe isolatieplaten kunnen simpelweg over de bestaande isolatie worden aangebracht.

9. Wat te doen met de bestaande dakbedekking?

Het is in principe mogelijk om de bestaande dakbedekking te laten zitten. Dat ligt voornamelijk aan de opbouw van het dak. Als er geen isolatie onder de dakbedekking zit, kan die eventueel dienst doen als damp-remmende laag in de constructie, mits nog wel in goede conditie. Daarbij moet wel goed gelet worden op de constructieve belasting door bestaande dakbedekking met aanvullende isolatie en nieuwe dakbedekking, met name indien ook nog PV-panelen of andere installaties op het dak worden aangebracht.

10. Voorkom condensatie in de dakopbouw

Condensatie was ooit een veel voorkomend probleem bij platte daken. De vakman weet dat dit heden ten dage eenvoudig te voorkomen is door op de juiste plek en op de juiste manier een dampremmer aan te brengen. In complexe – bestaande – situaties is het soms toch raadzaam om een deskundige te raadplegen. Daarom kan Recticel zo nodig - naast afschot, legplannen en R_C-calculaties - ook dampspanningsberekeningen verzorgen. Deze berekeningen zijn veelal gratis als de isolatie door Recticel wordt geleverd.