Wet kwaliteitsborging (Wkb): daadwerkelijke controle van isolatie

Onder de BENG-regelgeving bestaat al enige tijd de verplichting om bij oplevering aan te tonen dat de woning volgens de specificaties in de berekening is gebouwd. Met de inwerkingtreding van de Wkb sinds 1 januari 2024 wordt er nog een stap verder gegaan. Het is niet alleen meer een papieren controle, maar er loopt geregeld een opgeleide en ervaren bouwinspecteur rond, de zogeheten kwaliteitsborger die toezicht houdt. Bij thermische isolatie is het belangrijk om eerst te controleren of het afgesproken materiaal op de juiste manier is gebruikt of correct is geïnstalleerd. “Dan let de kwaliteitsborger dus ook op zaken als naden en ruimte achter de isolatie en dergelijke”, legt directeur Peter Ligthart van Stichting Woningborg toetsing & toezicht (WTT) uit.

Risicoprofiel van een gebouw

WKI, het Woningborg Kwaliteitsborging Instrument van WTT, is een van de ‘instrumenten’ die kwaliteitsborgers kunnen gebruiken. Een ander instrument is KiK: het KOMO instrument Kwaliteitsborging. Elk instrument verschilt in aanpak en de mate van vrijheid voor de kwaliteitsborger. Ze hebben allemaal aandacht voor de thermische isolatie. WKI onderscheidt zich volgens Ligthart van de andere instrumenten door een grote mate van automatisering: “Op basis van gebouwkenmerken maakt het instrument automatisch een basisrisicoprofiel. Daar hangt tevens een borgingsplan aan vast. Controle van de thermische isolatie is een vast onderdeel daarvan. De kwaliteitsborger kan niet afwijken van dit borgingsplan en mag hoogstens dingen toevoegen indien nodig. Dit zorgt voor een hoge mate van reproduceerbaarheid, met minimale verschillen tussen de kwaliteitsborgers die met het instrument werken.”

Risicosturende aanpak

Kwaliteitsborgers die met het instrument KiK gaan werken, bepalen per bouwwerk zelf waar de risico’s liggen. “Bij de planbeoordeling wordt altijd vooraf gekeken naar de thermische isolatie. Omdat KiK met een sterk risicosturende aanpak werkt, zijn er geen vaste onderdelen in het borgingsplan. Als thermische isolatie daar nooit in wordt benoemd als risico, zal de instrumentaanbieder daar vragen over stellen”, stelt Lars Kiebert van KiK. Bij thermische isolatie let de kwaliteitsborger op verschillende aspecten zoals het gebruik van de voorgeschreven producten, het type en de dikte. Daarnaast ook op uitvoeringsgevoelige details als aansluitingen, hoeken en eventuele andere koudebruggen. Kiebert adviseert fabrikanten om bedrijven te ondersteunen met gedetailleerde informatie over de specifieke aandachtspunten en risico’s van hun thermische isolatiematerialen. “Hierdoor kan het bedrijf altijd adequaat reageren op vragen hierover.”

Toetsing aan tekeningen

Naast toezicht op de bouw heeft het WKI, net als KiK, ook een plantoetsing voorafgaande aan de bouw. Ligthart legt uit: “De toetser toetst vooraf of het bouwplan voldoet aan het Besluit bouwwerken leefomgeving Bbl (voorheen Bouwbesluit). De borger controleert tijdens de uitvoering of het is gemaakt volgens de tekening en toetst dat niet nogmaals aan het Bbl. Op deze manier heb je twee partijen die toetsen. Als er bijvoorbeeld Recticel Insulation is voorgeschreven en de borger ziet dat er een ander merk wordt gebruikt, dan koppelt hij dat terug naar de toetser. Die gaat kijken of dat merk aan de gestelde eisen en regelgeving voldoet.”

Productcertificaten

Waar de kwaliteitsborgers geen vragen over zullen stellen, zijn de producteigenschappen an sich. Die zijn veelal vastgelegd in een CE-markering of in certificaten zoals die van KOMO. Deze certificaten vormen een belangrijke basis in alle instrumenten die kwaliteitsborgers gebruiken. Erik-Jan de Bont van KOMO vertelt: “Als producten of bouwdelen of bouwprocessen gecertificeerd zijn, bijvoorbeeld door KOMO, dan hoeft de kwaliteitsborger die niet meer te toetsen. Hij toetst dan nog alleen of het is toegepast in overeenstemming met het certificaat of de kwaliteitsverklaring. Hoe meer gecertificeerd is, hoe dunner het borgingsplan kan zijn. Dit geldt van product tot en met het hele proces van de prefabbouw. Als bijvoorbeeld een dakelement gecertificeerd is, hoeft de kwaliteitsborger die niet meer te controleren. Dat geldt dus ook voor de thermische isolatie in dat bouwdeel.”

Recticel ondersteunt

Recticel Insulation biedt ondersteuning aan bouwers om te voldoen aan hun verplichtingen. Daarnaast helpen ze ook bij het leveren en aantonen van de vereiste kwaliteit. De hoogwaardige producten van Recticel zijn voorzien van certificaten waarmee de kwaliteit vast staat. De producten van Recticel zijn eenvoudig verwerkbaar met minimale uitvoeringsrisico’s. Elk product beschikt over de juiste productdocumentatie en duidelijke uitvoeringsrichtlijnen. Daarmee kunnen bouwers eenvoudig aantonen dat ze de juiste producten op de juiste wijze hebben verwerkt. De producten van Recticel zijn dan ook de juiste keuze voor bouwen onder de Wkb.

Aandachtspunten

Inmiddels zijn de eerste omgevingsvergunningen onder de nieuwe Omgevingswet aangevraagd, wat betekent dat binnenkort de eerste bouwwerken onder de Wkb worden gerealiseerd. Deze ontwikkeling betekent dat uitvoerende bedrijven steeds vaker met deze regelgeving te maken krijgen. Voor hen zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten:

• Zorg ervoor dat tekeningen en berekeningen voldoen aan de eisen van het besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en de BENG-regelgeving;
• Maak gebruik van gecertificeerde producten met minimale uitvoeringsrisico’s;
• Houd rekening met de voorgeschreven dikte van isolatieproducten;
• Verwerk producten volgens de verwerkingsrichtlijnen;
• Zorg voor bewijslast, zoals foto’s van producten en verwerking;
• Zorg ervoor dat de juiste productdocumentatie en -verwerkingsrichtlijnen op het project aanwezig zijn.